اعتیاد چیست؟ - بخش دوم

 

بخش دوم - مواد اعتیاد آور

"راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی" در آخرین ویرایش خود (DSM-5 2013)، مواد مخدر را در ۱۰ رده به شرح ذیل طبقه ‌بندی کرده است:

١) ۳۰۳-۹۰ وابستگی به الکل

۲) ۳۰۵-۹۰ مسمومیت با کافئین

٣) ۳۰۴-۳۰ وابستگی به کانابیس (مشتقات گیاه شاه دانه شامل شبه‌حشیش‌هایی مانند حشیش، گراس و کانابیس صنعتی)

۴) ۳۰۴-۵۰ وابستگی به مواد توهم زا

۵) ۳۰۴-۶۰ وابستگی به مواد استنشاقی (مانند چسب، بنزین و غیره)

۶) ۳۰۴-۰۰ وابستگی به مواد افیونی (هم چون تریاک، هروئین، تمجیزک، غیره)

٧) ۳۰۴-۱۰ وابستگی به مواد آرام بخش (شامل آرام بخش ها، خواب آورها و یا ضد اضطراب ها، بنزودیازپین ها)

٨) ۳۰۴-۹۰ وابستگی به مواد محرک (مانند آمفتامین، شیشه، کوکائین)

۹) ۳۰۵-۱ وابستگی به تنباکو

١٠) ۳۰۴-۹۰ وابستگی به مواد دیگر

در نوعی دیگر از رده بندی، مواد مخدر بر حسب نوع تأثیرشان بر سیستم عصبی مرکزی، به سه گروه تقسیم می‌ شوند:

١. تحریک کننده‌های سیستم عصبی (مانند آمفتامین، شیشه، کوکائین، کافئین، نیکوتین، اکستازی)

۲. کند کننده‌های سیستم عصبی (مثل الکل، باربیتورات ها، مشتقات شاهدانه (حشیش، ماری جوانا(، مشتقات افیون (تریاک، هروئین، کراک)، مواد استنشاقی (چسب، بنزین، آستون، تینر و غیره).

٣. مواد توهم ‌زا (شامل مسکالین، ال اس دی، پسیلوسیبین، پی‌سی ‌پی، اکستازی)

اما اعتیاد را می ‌توان یک مسمومیت مزمن دانست که هم برای شخص و هم برای خانواده و جامعه اش مضر است و انواع آن به شرح زیر می باشد:

۱) تریاک: که در گذشته، بیش تر در بین افراد مسن رواج داشته ولی امروزه در بین جوانان و نوجوانان توزیع و مصرف می‌گردد. این ماده، خواب آور بوده و شخص معتاد از مصرف و نئشگی حاصل از آن احساس لذت و نشاط می ‌نماید.

۲) مرفین: که از تریاک گرفته می‌ شود و به دو صورت مایع و پودر مورد استفاده قرار می ‌گیرد. این ماده ی خواب آور، با اثراتی شبیه به تریاک، در بین جوانان شیوع دارد.

۳) هروئین: که از ترکیبات شیمیایی ساخته شده و با اثری سه برابر مرفین، خواب آور است به گونه ای که فرد معتاد با چشم هایی خواب آلود، همیشه در حال چرت زدن می‌ باشد.

۴) کوکائین: ماده ای تحرک زا، توهم آور و اغفال کننده که اعتیاد به آن معمولاً باعث ایجاد سادیسم جنسی در فرد می شود. معتادان پس از مصرف این دارو، احساس شعف زاید الوصفی پیدا می‌ کنند و لذت جنسی آنان تشدید می یابد به همین دلیل افراد بسیار خطرناکی هستند. اثرات جسمی کوکائین کم ولی اثرات روانی آن از هروئین بیش تر است.

۵) ال.اس.دی: استفاده ی این ماده ی توهم زا، اعتیاد جسمانی ندارد ولی با اثرات مغزی زیان بخشی، اعتیاد روانی در فرد ایجاد می کند.

۶) آمفتامین ها: موادی محرک زا و اعتیاد آور هستند به طوری که سیستم مرکز عصبی را تحریک می‌ کنند. مصرف آمفتامین ها در میان دانش جویان رایج است زیرا باعث کم خوابی می شود و شخص را در حالت محرکی قرار می ‌دهد. استفاده از این مواد، سبب مقاوم شدن بدن در برابر آن گشته لذا فرد معتاد مجبور به مصرف بیش تر می شود.

۷) ماری جوانا و حشیش: به کارگیری ِ این گونه مواد که اغلب به صورت سیگار است، اعتیاد جسمانی ندارد ولی شامل اعتیاد روانی می گردد؛ به همین جهت زیان آوراند و اثرات مغزی ناگواری را به همراه دارند. از اثرات مخرب آن می توان به خواب آرامش بخش، تشدید احساس، خنده‌های بی ‌مورد و طولانی مدت و لذت بخش بودن زمان و مکان اشاره نمود. اما هنگامی که تأثیر دارو تمام می‌ شود، شخص معتاد حالت و احساس بدی پیدا می‌ کند و در این موقع، امکان ارتکاب جرم بالا می آید و از سوی دیگر عاملی برای مصرف مواد مخدر قوی تر همانند هروئین می‌ باشد.

۸) متادون: داروی مخدری ست که به دلیل نیمه عمر بالای آن (بیش از ۲۴ ساعت)، جهت درمان اعتیاد به کار می رود و فقط در مراکز ترک اعتیاد و توسط پزشک تجویز می شود.

۹) مواد استنشاقی: شامل مواد شیمیایی گوناگونی می باشد که به سرعت تبخیر می گردند و بر مبنای شیوه مصرف مشترکی که دارند در یک گروه جای گرفته‌ اند. برخلاف سایر اعتیاد آورها، بر اساس تأثیری که بر سیستم اعصاب مرکزی می ‌گذارند، رده بندی می‌ شوند. این دسته، بر طبق عملکرد داروشناختی، خود به سه گروه ِ حلال‌های فرار، نیتروس اکسید و نیتریت‌ها تقسیم می‌ گردند. حلال‌های فرار، شایع ترین مواد استنشاقی مورد سوء مصرف هستند. انواع سوخت‌ها مانند بنزین، گازوئیل و گازفندک، داروهای بی هوشی مثل اتر، چسب‌ها، انواع اسپری‌ها، رنگ‌های شیمیایی و غیره در این گروه قرار می‌ گیرند.

۱۰) تمجیزک: مایع زرد رنگی است که پس از تزریق و ترکیب با خون شخص، در رگ توزیع می‌ شود.

منابع این نوشتار محفوظ است.